Cận thị đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng, đặc biệt tại các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam. Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trẻ bị cận thị ngày càng gia tăng, không chỉ ảnh hưởng đến học tập mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng võng mạc, nhược thị, glaucoma về lâu dài. Bên cạnh các phương pháp như kính áp tròng Ortho K, tròng kính kiểm soát cận thị hay liệu pháp ánh sáng đỏ, thuốc nhỏ mắt Atropine nồng độ thấp đang nổi lên như một giải pháp hiệu quả trong việc làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Thuốc nhỏ mắt Atropine là gì?

Atropine là một loại thuốc thuộc nhóm kháng muscarinic, được sử dụng từ lâu trong nhãn khoa để giãn đồng tử và điều trị một số bệnh về mắt. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Atropine được ứng dụng với nồng độ thấp (dưới 0.05%) để kiểm soát cận thị tiến triển ở trẻ em.

Khác với Atropine nồng độ cao (1%) thường gây tác dụng phụ rõ rệt, Atropine nồng độ thấp vừa mang lại hiệu quả kiểm soát cận thị, vừa hạn chế tình trạng chói mắt, mờ gần hay khô mắt, giúp trẻ dễ dàng sử dụng lâu dài.

Cơ chế kiểm soát cận thị của Atropine

Cận thị xảy ra khi nhãn cầu phát triển dài ra quá mức, khiến tia sáng hội tụ trước võng mạc thay vì đúng trên võng mạc. Điều này khiến trẻ nhìn xa mờ, đồng thời độ cận có xu hướng tăng nhanh theo thời gian.

Thuốc nhỏ mắt Atropine hoạt động theo cơ chế:

• Ức chế tín hiệu kéo dài trục nhãn cầu, từ đó làm chậm sự phát triển quá mức của mắt.

• Điều hòa các yếu tố sinh học trong võng mạc và củng mạc, giúp làm giảm tốc độ tiến triển cận thị.

Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng, trẻ sử dụng Atropine nồng độ thấp có thể giảm 50–60% nguy cơ tăng độ cận so với nhóm không điều trị.

Ưu điểm của thuốc nhỏ mắt Atropine trong kiểm soát cận thị

• An toàn khi dùng lâu dài: Với nồng độ thấp, Atropine ít gây tác dụng phụ, trẻ dễ dàng duy trì việc nhỏ thuốc hàng ngày.

• Hiệu quả đã được chứng minh: Các thử nghiệm quốc tế như ATOM (Singapore) và LAMP (Hong Kong) cho thấy Atropine giúp giảm tốc độ tiến triển cận thị rõ rệt.

• Phù hợp nhiều đối tượng: Có thể chỉ định cho trẻ từ 4–5 tuổi trở lên, đặc biệt khi trẻ có dấu hiệu tăng độ nhanh.

• Có thể kết hợp với phương pháp khác: Atropine thường được sử dụng cùng kính áp tròng Ortho K hoặc kính gọng kiểm soát cận để tối ưu hiệu quả.

Ai nên sử dụng thuốc nhỏ mắt Atropine?

• Trẻ em đang trong độ tuổi học đường (6–15 tuổi) có độ cận tiến triển nhanh, tăng ≥ 0.5D/năm.

• Trẻ chưa phù hợp để đeo kính Ortho K hoặc không tuân thủ tốt các phương pháp khác.

• Trẻ có yếu tố nguy cơ cao như cha mẹ bị cận nặng, thói quen học tập nhiều giờ trong môi trường ánh sáng yếu.

Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt Atropine phải có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt. Phụ huynh tuyệt đối không tự ý mua và nhỏ thuốc cho trẻ vì liều lượng và thời gian điều trị cần được cá nhân hóa.

Tác dụng phụ có thể gặp

Mặc dù an toàn, nhưng trong một số trường hợp, trẻ có thể gặp:

• Hơi chói mắt khi ra ngoài trời nắng gắt.

• Mờ nhẹ khi nhìn gần (ít gặp ở nồng độ thấp).

• Cảm giác khô mắt nhẹ.

Các tác dụng phụ này thường giảm dần khi trẻ thích nghi hoặc có thể được kiểm soát bằng cách kết hợp kính chống chói, nhỏ thêm dung dịch bôi trơn mắt.

Lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ mắt Atropine

• Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Nhỏ thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ để giảm cảm giác khó chịu.

• Tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi hiệu quả và điều chỉnh phác đồ nếu cần.

• Bảo quản thuốc đúng cách, tránh ánh sáng trực tiếp, để xa tầm tay trẻ nhỏ.

Kết luận

Thuốc nhỏ mắt Atropine nồng độ thấp là một trong những giải pháp tiên tiến và an toàn trong kiểm soát cận thị ở trẻ em. Bằng cơ chế làm chậm sự phát triển của nhãn cầu, Atropine giúp giảm tốc độ tăng độ cận, bảo vệ thị lực lâu dài và hạn chế nguy cơ biến chứng về mắt sau này.

Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc còn tùy thuộc vào cơ địa và thói quen sinh hoạt của từng trẻ. Vì vậy, phụ huynh nên đưa con đi khám kiểm soát cận thị chuyên sâu để được bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị phù hợp, có thể kết hợp giữa Atropine và các phương pháp khác như Ortho K hay liệu pháp ánh sáng đỏ nhằm tối ưu kết quả.

👉 Nếu bạn đang tìm giải pháp an toàn, hiệu quả để ngăn chặn cận thị tiến triển ở trẻ, đừng bỏ qua thuốc nhỏ mắt Atropine – một lựa chọn được các chuyên gia nhãn khoa trên thế giới khuyến nghị.