Lé trong (tên khoa học: esotropia) là một trong những dạng rối loạn vận động mắt phổ biến nhất, đặc biệt ở trẻ em. Tình trạng này khiến một hoặc cả hai mắt bị lệch vào phía trong, không nhìn thẳng hàng, gây mất cân bằng thị giác và ảnh hưởng đến khả năng nhìn lập thể. Việc điều trị lé trong càng sớm càng giúp cải thiện hiệu quả cả về mặt thị lực và thẩm mỹ.

Lé trong là gì? Phân biệt với các loại lé khác

Lé trong là tình trạng một mắt (hoặc đôi khi cả hai mắt) lệch vào phía trong, hướng về mũi, thay vì cùng nhìn về một hướng như mắt bình thường. Đây là một dạng lác hội tụ, ảnh hưởng đến khả năng phối hợp giữa hai mắt, từ đó gây ra nhược thị, song thị (nhìn đôi) hoặc mất chức năng thị giác ba chiều.

So với các loại lé khác:

• Lé ngoài (exotropia): mắt lệch ra ngoài, về phía thái dương.

• Lé đứng (hypertropia/hypotropia): mắt lệch lên trên hoặc xuống dưới.

Không giống như lé ngoài thường khởi phát chậm, lé trong thường xuất hiện từ rất sớm – có thể thấy ngay từ khi trẻ vài tháng tuổi. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể gặp ở người lớn, nhất là sau chấn thương hoặc biến chứng thần kinh.

Dấu hiệu nhận biết lé trong

Phụ huynh và người bệnh có thể nhận biết lé trong qua các dấu hiệu sau:

• Mắt lệch rõ rệt vào trong: dễ quan sát khi trẻ nhìn thẳng, đặc biệt khi tập trung vào vật thể ở xa hoặc gần.

• Trẻ hay nghiêng đầu hoặc xoay mặt khi nhìn: nhằm bù trừ góc nhìn cho mắt bị lé.

• Nheo mắt, liếc xéo hoặc nhắm một mắt khi ra nắng hoặc nhìn kỹ vật thể.

• Mất phối hợp giữa hai mắt: trẻ có thể nhìn mờ, khó xác định khoảng cách.

• Thấy hiện tượng song thị (nhìn đôi): đặc biệt ở người lớn khi lé trong xuất hiện đột ngột.

Việc phát hiện sớm những dấu hiệu trên rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, tránh ảnh hưởng đến thị lực lâu dài.

Nguyên nhân gây lé trong

Lé trong có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Lé bẩm sinh: thường khởi phát trước 6 tháng tuổi, chiếm tỷ lệ cao trong nhóm lé sớm.

• Tật khúc xạ, đặc biệt là viễn thị nặng: khiến mắt phải điều tiết quá mức để nhìn rõ, gây co cơ vận nhãn và dẫn đến lé trong.

• Tổn thương thần kinh điều khiển cơ vận nhãn: do tai biến, viêm màng não, u não…

• Chấn thương mắt hoặc biến chứng bệnh lý toàn thân: như bại não, hội chứng Down hoặc các hội chứng thần kinh – cơ.

Việc xác định đúng nguyên nhân là yếu tố then chốt để lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị lé trong

Tùy theo nguyên nhân, mức độ lệch mắt và độ tuổi người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định một hoặc kết hợp nhiều phương pháp điều trị sau:

1. Đeo kính điều chỉnh tật khúc xạ

Trẻ bị viễn thị gây lé trong có thể cải thiện rõ rệt tình trạng lệch mắt khi đeo kính đúng độ. Việc đeo kính giúp giảm điều tiết quá mức, từ đó giảm hoạt động co cơ hội tụ và điều chỉnh trục nhìn.

Lưu ý: Trẻ cần được đo khúc xạ chính xác và tái khám định kỳ để điều chỉnh kính khi cần thiết.

2. Tập phục hồi chức năng thị giác

Phương pháp này gồm:

• Bịt mắt lành để kích thích mắt lé hoạt động, tránh nhược thị.

• Luyện tập nhìn dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, sử dụng các bài tập phục hồi thị lực bằng máy hoặc vật dụng trực quan.

Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với trẻ nhỏ và cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và phụ huynh.

3. Phẫu thuật chỉnh cơ mắt

Khi các phương pháp bảo tồn không đạt hiệu quả, phẫu thuật chỉnh cơ vận nhãn là giải pháp được lựa chọn. Bác sĩ sẽ điều chỉnh vị trí hoặc độ căng của cơ vận nhãn để đưa mắt trở về vị trí chính xác.

Phẫu thuật không chỉ cải thiện về mặt thẩm mỹ mà còn giúp phục hồi chức năng phối hợp hai mắt – điều kiện để phát triển thị giác lập thể.

Lé trong có chữa khỏi hoàn toàn không?

Lé trong hoàn toàn có thể chữa khỏi, đặc biệt khi được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào:

• Độ tuổi: Càng nhỏ tuổi, khả năng phục hồi càng cao do mắt còn đang phát triển.

• Nguyên nhân lé: Lé do viễn thị điều chỉnh dễ hơn so với lé do tổn thương thần kinh.

• Thời điểm điều trị: Nếu can thiệp muộn, nguy cơ nhược thị và mất thị lực hai mắt sẽ tăng.

• Sự tuân thủ điều trị: Điều quan trọng là người bệnh và gia đình cần tuân thủ phác đồ, tái khám định kỳ và kiên trì trong quá trình phục hồi.

Mổ lác an toàn, hiệu quả ở Bệnh viện mắt Ánh Dương

Khi các phương pháp điều trị bảo tồn như đeo kính hay tập luyện không mang lại hiệu quả, mổ lác là giải pháp tối ưu giúp đưa mắt trở về đúng trục, cải thiện cả về thẩm mỹ và chức năng thị lực.

Tại Bệnh viện Mắt Ánh Dương, phẫu thuật lác được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Mắt Nhi giàu kinh nghiệm, với quy trình chặt chẽ, an toàn và hiệu quả cao:

• Khám, đánh giá lâm sàng kỹ lưỡng trước mổ, bao gồm đo góc lệch, chức năng phối hợp mắt và khả năng điều tiết.

• Phẫu thuật chỉnh cơ vận nhãn bằng kỹ thuật vi phẫu hiện đại, ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh.

• Theo dõi sau mổ cẩn thận, kết hợp các bài tập phục hồi thị giác để tăng cường hiệu quả điều trị.

Nhiều trường hợp lé trong từ bẩm sinh hoặc lé kéo dài ở trẻ em và người lớn đã phục hồi thị lực và cải thiện đáng kể thẩm mỹ khuôn mặt sau khi mổ tại Bệnh viện Mắt Ánh Dương.

Lé trong là tình trạng không thể chủ quan, bởi nó ảnh hưởng đến cả chức năng thị lực và thẩm mỹ của người bệnh. Việc phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và kết hợp đúng phương pháp điều trị sẽ mang lại hiệu quả cao, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Khám mắt định kỳ, tuân thủ phác đồ điều trị và lựa chọn cơ sở y tế uy tín chính là chìa khóa giúp kiểm soát và chữa khỏi lé trong một cách bền vững. Đừng để đôi mắt của con trẻ hay chính bạn mất đi cơ hội nhìn trọn vẹn thế giới chỉ vì trì hoãn điều trị.