Tăng sinh dịch kính võng mạc (Proliferative Vitreoretinopathy – PVR) là một trong những bệnh lý nghiêm trọng nhất của đáy mắt, có thể dẫn đến bong võng mạc tái phát và nguy cơ mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đây là tình trạng xuất hiện màng xơ – màng tăng sinh trên bề mặt võng mạc, khiến võng mạc bị kéo căng, co lại hoặc bong ra khỏi lớp nền bên dưới. Bệnh thường gặp ở những người đã có bệnh lý võng mạc trước đó, đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường.

Hiểu rõ các dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và xử lý kịp thời, bảo vệ thị lực lâu dài.

Tăng sinh dịch kính võng mạc là gì?

Định nghĩa và cơ chế hình thành màng xơ trên võng mạc

Tăng sinh dịch kính võng mạc là tình trạng các tế bào bất thường phát triển trên bề mặt võng mạc hoặc trong khoang dịch kính, tạo thành màng xơ – màng tăng sinh. Những màng này có thể co kéo võng mạc, gây biến dạng cấu trúc và cản trở đường dẫn truyền ánh sáng, làm suy giảm thị lực nghiêm trọng.

Ảnh hưởng của bệnh đến thị lực và nguy cơ mù lòa

Khi màng tăng sinh co kéo mạnh, võng mạc có thể bị:

• Nhăn méo hình ảnh

• Bị co kéo từng vùng

• Hoặc bong ra hoàn toàn (bong võng mạc co kéo)

Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến mù lòa không hồi phục. Đây là một trong những nguyên nhân khiến người bệnh cần thăm khám khẩn cấp khi có dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Bệnh lý võng mạc tiểu đường (nguyên nhân phổ biến nhất)

Ở người bị tiểu đường lâu năm, các mạch máu võng mạc dễ tổn thương và gây tăng sinh mạch máu bất thường. Những mạch này dễ xuất huyết, tạo máu cục và kích hoạt quá trình tăng sinh màng xơ.

Tắc tĩnh mạch võng mạc

Tắc nghẽn tuần hoàn võng mạc làm tăng nguy cơ phù hoàng điểm, xuất huyết và kích thích tạo màng tăng sinh.

Bong võng mạc hoặc chấn thương mắt

Các tổn thương cơ học như rách – bong võng mạc hoặc chấn thương mạnh có thể dẫn đến phản ứng viêm, từ đó thúc đẩy hình thành màng xơ.

Nhiễm trùng nội nhãn, viêm màng bồ đào

Các bệnh lý viêm trầm trọng như viêm nội nhãn, viêm màng bồ đào làm thay đổi môi trường dịch kính, khiến tế bào viêm phát triển bất thường.

Triệu chứng nhận biết tăng sinh dịch kính võng mạc

Nhìn mờ, méo hình

Đây là dấu hiệu sớm nhất. Người bệnh cảm thấy hình ảnh bị cong, méo hoặc biến dạng.

Xuất hiện ruồi bay, chớp sáng

Những đốm đen lơ lửng (floaters) và tia chớp sáng (photopsia) là dấu hiệu dịch kính đang kéo căng võng mạc.

Mất thị lực từng vùng

Một phần tầm nhìn tối lại, như có “bóng mờ” che ngang – tình trạng này có thể do võng mạc bị kéo căng hoặc bắt đầu bong.

Trường hợp nặng – bong võng mạc kéo theo mù lòa

Nếu màng tăng sinh co kéo mạnh, võng mạc có thể bong ra hoàn toàn. Đây là biến chứng cấp cứu, cần điều trị ngay lập tức.

Chẩn đoán tăng sinh dịch kính võng mạc

Soi đáy mắt phát hiện màng xơ

Bác sĩ sử dụng sinh hiển vi và kính giãn đồng tử để quan sát trực tiếp các màng tăng sinh trên võng mạc.

Chụp OCT (chụp cắt lớp quang học)

OCT cung cấp hình ảnh chi tiết từng lớp võng mạc, giúp đánh giá độ co kéo, mức độ tổn thương và tiên lượng điều trị.

Siêu âm nhãn cầu

Áp dụng trong trường hợp dịch kính quá đục, xuất huyết nhiều khiến không thể soi đáy mắt.

Phương pháp điều trị tăng sinh dịch kính võng mạc

Điều trị nội khoa kiểm soát bệnh nền

• Kiểm soát tốt đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường

• Ổn định huyết áp

• Điều trị viêm bằng thuốc chống viêm hoặc kháng sinh

Mục tiêu nhằm ngăn tiến triển của bệnh, giảm hình thành màng tăng sinh mới.

Laser quang đông võng mạc

Sử dụng laser để “cố định” võng mạc, ngăn lan rộng vùng tổn thương, thường áp dụng cho bệnh lý võng mạc tiểu đường hoặc rách võng mạc sớm.

Tiêm nội nhãn Anti-VEGF

Các thuốc chống tân mạch như Lucentis, Eylea, Avastin giúp giảm phù võng mạc, hạn chế hình thành mạch máu bất thường và giảm tiến triển tăng sinh.

Phẫu thuật cắt dịch kính (Vitrectomy)

Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhất khi bệnh tiến triển nặng. Bác sĩ sẽ:

• Loại bỏ dịch kính đục và màng tăng sinh

• Giải phóng co kéo

• Tái áp võng mạc

• Bơm khí hoặc dầu silicon để cố định võng mạc

Phẫu thuật này đòi hỏi tay nghề cao và trang thiết bị hiện đại.

Phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả

Kiểm soát tốt đường huyết và huyết áp

Giảm nguy cơ tổn thương mạch máu và hình thành màng tăng sinh.

Khám mắt định kỳ, đặc biệt với bệnh nhân tiểu đường

Khuyến cáo:

• 6 tháng/lần với bệnh nhân tiểu đường

• 1 năm/lần với người bình thường, từ 40 tuổi nên khám thường xuyên hơn

Chọn bệnh viện mắt uy tín với chuyên khoa võng mạc

Bệnh lý này cần xử lý bằng công nghệ cao và bác sĩ chuyên sâu võng mạc để đảm bảo an toàn và hạn chế biến chứng.

Bệnh viện Mắt Ánh Dương – địa chỉ uy tín điều trị bệnh lý võng mạc

Bệnh viện Mắt Ánh Dương là đơn vị tiên phong trong khám và điều trị các bệnh lý dịch kính – võng mạc tại Hà Nội. Với hệ thống thiết bị hiện đại như OCT, soi đáy mắt tự động, siêu âm nhãn cầu, cùng đội ngũ bác sĩ trên 20–30 năm kinh nghiệm, bệnh viện mang đến phác đồ điều trị an toàn và chính xác cho từng người bệnh.

Đặc biệt, Bệnh viện Mắt Ánh Dương áp dụng đầy đủ Bảo hiểm Y tế và các loại bảo hiểm nhân thọ, giúp giảm đáng kể chi phí cho bệnh nhân khi điều trị laser, tiêm nội nhãn hoặc phẫu thuật cắt dịch kính.

Nếu bạn đang có triệu chứng mờ mắt, ruồi bay, méo hình hoặc nguy cơ tiểu đường – hãy chủ động thăm khám sớm.

📞 Đặt lịch ngay qua hotline: 0866 084 828
Bảo vệ thị lực hôm nay để tránh nguy cơ mù lòa trong tương lai.