1. Bong võng mạc là gì?

Bong võng mạc là tình trạng lớp võng mạc thần kinh bị tách khỏi lớp biểu mô sắc tố phía dưới. Đây là một trong những cấp cứu nhãn khoa nghiêm trọng nhất, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Nguyên nhân thường gặp của bong võng mạc gồm:

• Vết rách hoặc lỗ trên võng mạc: khiến dịch kính tràn vào, tách võng mạc ra khỏi lớp nuôi dưỡng.

• Co kéo võng mạc: do bệnh lý võng mạc tiểu đường, sau phẫu thuật mắt hay chấn thương.

• Dịch tích tụ dưới võng mạc: liên quan đến viêm hoặc khối u nội nhãn.

Người bệnh thường có biểu hiện: nhìn thấy chớp sáng, ruồi bay, màn đen che mắt, thị lực giảm nhanh. Khi xuất hiện triệu chứng này, cần đi khám ngay để được can thiệp kịp thời.

2. Phẫu thuật bong võng mạc là gì?

Phẫu thuật bong võng mạc là phương pháp can thiệp vi phẫu nhằm gắn lại võng mạc bị bong vào đúng vị trí, khôi phục cấu trúc giải phẫu của mắt và bảo tồn thị lực.

Hiện nay có nhiều kỹ thuật phẫu thuật khác nhau, tùy nguyên nhân và mức độ bong:

• Laser quang đông hoặc áp lạnh: dùng cho bong võng mạc khu trú, nhỏ.

• Đai củng mạc (Scleral buckle): đặt vòng silicon ép thành nhãn cầu, giúp bít kín vết rách.

• Cắt dịch kính (Vitrectomy): loại bỏ dịch kính kéo dính, xử lý vết rách và bơm khí/dầu silicone giữ võng mạc áp lại.

• Khí nén nội nhãn (Pneumatic retinopexy): bơm khí vào nhãn cầu để ép võng mạc về vị trí ban đầu.

Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp tùy tình trạng võng mạc của từng bệnh nhân.

3. Khi nào cần phẫu thuật bong võng mạc?

Phẫu thuật là chỉ định bắt buộc trong các trường hợp:

• Bong võng mạc có vết rách lớn hoặc lan rộng.

• Bong ảnh hưởng vùng hoàng điểm (trung tâm thị giác).

• Bong võng mạc do biến chứng bệnh lý mắt (tiểu đường, chấn thương).

Điều trị càng sớm, khả năng bảo tồn thị lực càng cao. Nếu để muộn, tế bào thị giác bị tổn thương vĩnh viễn, nguy cơ mù lòa rất lớn.

4. Quy trình phẫu thuật bong võng mạc

Một ca phẫu thuật bong võng mạc thường trải qua các bước sau:

🔹 Khám và chuẩn bị

• Đo thị lực, nhãn áp, siêu âm mắt, chụp OCT, chụp đáy mắt.

• Làm xét nghiệm tổng quát để đảm bảo sức khỏe cho gây mê hoặc gây tê.

🔹 Tiến hành phẫu thuật

• Bệnh nhân được gây tê hoặc gây mê toàn thân.

• Tùy kỹ thuật, bác sĩ sẽ tiến hành đặt đai củng mạc, cắt dịch kính hoặc bơm khí/dầu nội nhãn.

• Kết hợp laser hoặc áp lạnh quanh vết rách để cố định võng mạc.

🔹 Kết thúc phẫu thuật

• Bác sĩ kiểm tra lại sự áp sát của võng mạc.

• Hướng dẫn bệnh nhân tư thế nằm đầu trong những ngày đầu để bọt khí/dầu giữ võng mạc đúng vị trí.

Thời gian phẫu thuật thường từ 60–120 phút, tùy mức độ bong và phương pháp áp dụng.

5. Kết quả sau phẫu thuật bong võng mạc

Mục tiêu chính của phẫu thuật là gắn lại võng mạc, ngăn ngừa mất thị lực. Tuy nhiên, khả năng phục hồi còn phụ thuộc vào:

• Thời gian võng mạc bị bong trước phẫu thuật.

• Vùng hoàng điểm có bị bong hay không.

• Bệnh lý nền kèm theo (tiểu đường, cao huyết áp, chấn thương mắt).

Thống kê cho thấy, nếu phẫu thuật trước khi vùng hoàng điểm bong, khả năng bảo tồn thị lực rất cao. Ngược lại, khi hoàng điểm đã bong lâu ngày, thị lực hồi phục sẽ hạn chế hơn.

6. Biến chứng có thể gặp

Phẫu thuật bong võng mạc, dù hiện đại, vẫn tiềm ẩn một số biến chứng:

• Đục thủy tinh thể tiến triển nhanh hơn.

• Tăng nhãn áp do dầu hoặc khí nội nhãn.

• Bong võng mạc tái phát.

• Nhiễm trùng, xuất huyết nội nhãn.

Tuy nhiên, tỷ lệ biến chứng thấp nếu bệnh nhân được mổ tại cơ sở uy tín, trang thiết bị hiện đại và được theo dõi sát sau mổ.

7. Chăm sóc sau phẫu thuật bong võng mạc

Để phẫu thuật đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần lưu ý:

• Tuân thủ đúng đơn thuốc kháng sinh, kháng viêm, nhỏ mắt.

• Giữ tư thế nằm đầu theo chỉ định bác sĩ (nhất là khi có bơm khí nội nhãn).

• Hạn chế vận động mạnh, không xoa dụi mắt.

• Tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng võng mạc.

• Báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường: đau nhức nhiều, đỏ mắt, thị lực giảm đột ngột.

Phẫu thuật bong võng mạc là phương pháp điều trị duy nhất giúp khôi phục giải phẫu võng mạc, ngăn ngừa mù lòa. Can thiệp sớm, đúng phương pháp sẽ mang lại cơ hội bảo tồn và cải thiện thị lực đáng kể cho người bệnh.

Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng như ruồi bay, chớp sáng, màn đen che mắt, hãy đến ngay cơ sở nhãn khoa uy tín để được khám và tư vấn điều trị kịp thời. Liên hệ Hotline 0866 084 828 để được hỗ trợ và đặt lịch khám với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa võng mạc giàu kinh nghiệm.