1. Màng trước võng mạc

Màng trước võng mạc là gì?

Màng trước võng mạc là một bệnh lý mắt do có sự xuất hiện và phát triển của  màng xơ sẹo dày lên ở ngay vùng trung tâm võng mạc (hoàng điểm)

Hoàng điểm hay điểm vàng là vùng trung tâm võng mạc đảm nhiệm vai trò  quan trọng (đến 90% thị lực) đặc biệt trong các hoạt động cần thị lực tinh tế như nhận biết chi tiết,  nhận biết khuôn mặt hay đọc.

Điều gì xảy ra khi màng trước võng mạc ảnh hưởng đến hoàng điểm ?

Màng trước võng mạc phát triển phủ lên hoàng điểm sẽ gây ra các triệu chứng ảnh hưởng nhiều đến thị lực gây nhìn mờ, nhìn méo hình ví dụ như người bệnh nhìn thấy đường thẳng bị cong hay lượn sóng.

Ai dễ bị mắc bệnh này ? 

Tất cả mọi người đều có khả năng mắc bệnh, tuy nhiên theo nghiên cứu tại Mỹ nguy cơ cao tập trung ở người trên 50 tuổi, nữ giới gặp nhiều hơn nam giới. Người châu Á chiếm tới hơn 40%, tiếp sau là châu Phi và châu Âu..

Các nguyên nhân gây màng trước võng mạc? 

Những người đã mắc bệnh tại mắt là đối tượng nguy cơ chủ yếu có thể tiến triển màng trước võng mạc do các nguyên  nhân sau đây:

• Các bệnh lý tổn hại đến võng mạc, như bệnh võng mạc đái tháo đường (một biến chứng mạch máu trên bệnh nhân đái tháo đường)
• Chấn thương mắt
• Mắt đã phẫu thuật, người đã phẫu thuật thủy tinh thể
• Bong dịch kính sau (chất dịch trong suốt như gel ở trong nhãn cầu bị bong ra do lão hóa hoặc tình trạng bệnh lý)

Thêm vào đó, người đã có màng trước võng mạc 1 bên mắt sẽ có nguy cơ cao tổn thương mắt bên kia.

Các nguy cơ của màng trước võng mạc? 

Tuổi cao là nguy cơ chính của bệnh. Tuổi càng cao thì nguy cơ càng tăng, cùng  độ tuổi trên 50 nhưng người có bệnh tại mắt sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn.. Tuy nhiên không phải ai cũng tiến triển thành tình trạng bệnh lý này.

2. Các biểu hiện của màng trước võng mạc

Triệu chứng của màng trước võng mạc là gì ?

Các triệu chứng của màng trước võng mạc thường rất âm thầm và dễ bị bỏ qua; Nhưng mức độ nghiêm trọng sẽ tăng dần nếu không được theo dõi và phát hiện kịp thời. Người bệnh cần khám bác sĩ nhãn khoa nếu có các biểu hiện sau:

• Nhìn mờ hoặc thị lực suy giảm
• Khó khăn trong việc quan sát chi tiết hoặc nhìn các vật ở xa, đặc biệt khi lái xe hoặc đọc chữ nhỏ
• Nhìn méo, lượn sóng ( Đây là triệu chứng chủ yếu khiến bệnh nhân đi khám và thường ở giai đoạn tiến triển của bệnh).
• Mất thị lực trung tâm
• Nhìn đôi

Chẩn đoán màng trước võng mạc ? 

Việc thử thị lực đơn thuần không đủ giúp chẩn đoán bệnh lý trong một số trường hợp thị lực còn tốt. Vì vậy, mắt bị bệnh cần được thăm khám toàn diện có giãn đồng tử để soi đáy mắt.

Chụp cắt lớp võng mạc ( chụp OCT)  là một phương tiện chẩn đoán hiện đại và  hữu hiệu giúp xác định được chính xác màng trước võng mạc. Chụp OCT giúp thăm khám kỹ các lớp võng mạc, cho phép xác định chính xác tình trạng màng trước võng mạc như độ dầy, độ trải rộng và các tổn thương kèm theo đến từng micro- mét.

Đây là một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh không xấm lấn sử dụng ánh sáng nên có thể làm đi làm lại nhiều lần mà không tác động đến mắt giúp không chỉ chẩn đoán mà còn đánh giá theo dõi trước, trong và sau điều trị một cách khách quan, hiệu quả và an toàn.

Trong một số trường hợp, có thể làm thêm một xét nghiệm khác là chụp mạch ký huỳnh quang tức là sử dụng thuốc cản quang làm sáng rõ vùng võng mạc có màng trước võng mạc.

Sau khi thăm khám toàn diện và làm các xét nghiệm cần thiết, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên điều trị , đặc biệt khi màng dày và đã có các triệu chứng thực thể ảnh hưởng đến thị lực. Những trường hợp chưa phải điều trị cần được theo dõi định kỳ để phòng ngừa tiến triển nặng.

3. Điều trị và theo dõi

Điều trị màng trước võng mạc như thế nào? 

Phẫu thuật cắt dịch kính là phương pháp được sử dụng để bóc màng trước võng mạc, theo các bước sau:

1. Bác sĩ phẫu thuật tạo đường mổ nhỏ vào mắt bệnh và loại bỏ dịch kính ra khỏi mắt
2. Sau khi cắt sạch dịch kính, bác sĩ sẽ bóc màng và giải phóng co kéo vùng hoàng điểm.
3. Sau khi màng được loại bỏ khỏi mắt, dung dịch sinh lý sẽ được thay thế vào trong nhãn cầu.
4. Mắt sau phẫu thuật sẽ được băng lại để bảo vệ khỏi va đập và nhiễm trùng.

Tỷ lệ thành công của phẫu thuật rất cao, trong đó 20-50% đạt mức thị lực tốt từ 5/10 trở lên.

Chăm sóc sau phẫu thuật? 

Người bệnh cần có người nhà chăm sóc những ngày đầu sau mổ do thị lực bị hạn chế. Các thuốc nhỏ mắt được bác sỹ kê, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng,chống viêm  và dinh dưỡng cho mắt mổ. Các hoạt động thể chất cần hạn chế tùy theo yêu cầu của bác sĩ. Tư thế đầu sau mổ sẽ được bác sĩ thông tin đến bệnh nhân tùy thuộc vào quá trình phẫu thuật ( tư thế, thời gian tuân thủ…)

Thời gian thị lực hồi phục sau phẫu thuật?

Do bệnh lý gây tổn thương ở vùng võng mạc trung tâm- nơi tập trung rất nhiều các tế bào thần kinh cảm thụ ánh sáng nên cần ít nhất 3 tháng để thị lực hồi phục và dần ổn định. Trong một số trường hợp, thị lực có thể cải thiện ngay sau khi phẫu thuật.

Có phương pháp điều trị nào khác ngoài phẫu thuật ? 

Đây là một bệnh lý ngoại khoa, nên cho đến hiện nay không có phương pháp điều trị hiệu quả nào khác. Kính đeo, kính áp tròng hay các thuốc nhỏ mắt không có tác dụng chữa khỏi bệnh. Một số loại thuốc tiêm nội nhãn đặc biệt đang được nghiên cứu cũng cho kết quả hứa hẹn.

Biến chứng gặp phải khi phẫu thuật?

Đa số các phẫu thuật được báo cáo là an toàn và không có yếu tố nguy cơ nào phát triển. Đục thủy tinh thể tiến triển là một trong các biến chứng hay gặp của phẫu thuật cắt dịch kính làm ảnh hưởng thị lực sau mổ nhưng có thể điều trị dễ dàng với phẫu thuật thay thể thủy tinh thường quy. Bong võng mạc và nhiễm trùng hiếm gặp sau mổ.

Có cách nào ngăn chặn sự phát triển của màng trước võng mạc? 

Không có cách nào ngăn chặn sự tiến triển của tình trạng bệnh lý này. Tuy nhiên chúng ta có thể làm chậm quá trình tiến triển bệnh lý này với việc tuân thủ thăm khám theo dõi theo định kỳ với các bác sĩ nhãn khoa. Đặc biệt, với những người bệnh võng mạc đái tháo đường, việc kiểm soát tốt tình trạng đường máu và giữ gìn sức khỏe có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Tại bệnh viện mắt Ánh Dương, bạn sẽ được đội ngũ các bác sĩ, phẫu thuật viên dịch kính – võng mạc  nhiều kinh nghiệm thăm khám với sự hỗ trợ của các thiết bị hiện đại giúp phát hiện kịp thời, theo dõi định kỳ và tư vấn các phương pháp điều trị phù hợp để giảm thiểu các bất tiện do bệnh lý gây ra, điều trị hồi phục thị lực tối đa cũng như các chế độ chăm sóc, dinh dưỡng sau mổ để duy trì hiệu quả điều trị.