Mắt đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực ở người trung niên và người cao tuổi. Bệnh tiến triển âm thầm, khiến người bệnh dần mất khả năng nhìn rõ, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, công việc và chất lượng cuộc sống.
Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh đục thủy tinh thể ở người già có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.
Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả của căn bệnh này.

Mắt đục thủy tinh thể là gì?

Đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể – thấu kính trong suốt nằm trong mắt – bị mờ đục, khiến ánh sáng không thể truyền đủ đến võng mạc. Hệ quả là hình ảnh nhìn thấy bị mờ, nhòe, giảm độ sắc nét.

• Cơ chế: thủy tinh thể mất tính trong suốt do biến đổi protein bên trong, ánh sáng bị tán xạ, giảm khả năng nhìn rõ.

• Đối tượng thường gặp: chủ yếu ở người trên 50 tuổi, tuy nhiên người trẻ cũng có thể mắc phải do chấn thương, bệnh lý hoặc tác động môi trường.

Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể có thể do nhiều yếu tố tác động. Dưới đây là các nguyên nhân đục thủy tinh thể phổ biến nhất:

1. Tuổi tác – nguyên nhân phổ biến nhất

Theo thời gian, quá trình lão hóa tự nhiên làm các protein trong thủy tinh thể bị kết tụ, khiến thủy tinh thể dần mờ đục. Đây là nguyên nhân chính ở người cao tuổi.

2. Tác động từ môi trường

• Tia UV từ ánh nắng mặt trời, khói bụi, hóa chất là các tác nhân làm tổn thương cấu trúc tế bào của thủy tinh thể.

• Người thường xuyên làm việc ngoài trời, không bảo vệ mắt có nguy cơ cao mắc bệnh.

3. Chấn thương hoặc bệnh lý mắt

Các chấn thương ở vùng đầu, mắt hoặc các bệnh lý như viêm màng bồ đào, tăng nhãn áp có thể thúc đẩy quá trình đục thủy tinh thể sớm.

4. Bệnh toàn thân

Người mắc tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa có nguy cơ cao bị đục thủy tinh thể sớm do rối loạn tuần hoàn nuôi dưỡng mắt.

5. Sử dụng thuốc kéo dài

Một số thuốc, đặc biệt là corticoid dùng lâu dài, có thể gây biến đổi cấu trúc protein trong thủy tinh thể và dẫn đến tình trạng mờ đục.

Triệu chứng của mắt đục thủy tinh thể

Các triệu chứng đục thủy tinh thể thường khởi phát từ từ, khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp:

• Mắt mờ như nhìn qua lớp sương hoặc tấm kính mờ.

• Nhìn đôi, chói sáng khi ra nắng hoặc lái xe ban đêm.

• Màu sắc nhạt dần, khó phân biệt giữa các tông màu.

• Thị lực giảm dần, thay kính nhiều lần nhưng không cải thiện.

💬 Nếu bạn nhận thấy tầm nhìn kém hơn trước, đặc biệt khi nhìn ánh sáng chói hoặc gặp khó khăn khi đọc chữ nhỏ, hãy đi khám mắt ngay để được kiểm tra và phát hiện sớm.

Các giai đoạn tiến triển của bệnh

1. Giai đoạn đầu

Thị lực chỉ mờ nhẹ, ánh sáng tán xạ nhẹ. Người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường, nhưng bắt đầu cảm thấy nhìn không rõ khi thiếu sáng.

2. Giai đoạn tiến triển

Thị lực giảm rõ, khó đọc, khó lái xe, đặc biệt là vào buổi tối. Màu sắc trở nên xám, nhạt và dễ nhầm lẫn.

3. Giai đoạn nặng

Thủy tinh thể mờ đục hoàn toàn, gần như mất thị lực, bệnh nhân chỉ còn phân biệt sáng – tối. Nếu không phẫu thuật kịp thời, có thể mù lòa vĩnh viễn.

Cách chẩn đoán mắt đục thủy tinh thể

Để xác định chính xác mức độ bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành:

• Khám mắt tổng quát: kiểm tra thị lực và phản xạ ánh sáng.

• Soi đèn khe: quan sát mức độ mờ đục của thủy tinh thể.

• Đo khúc xạ, đo thị lực: xác định ảnh hưởng của bệnh đến tầm nhìn.

• Kiểm tra võng mạc, siêu âm mắt: cần thiết trong trường hợp thủy tinh thể quá đục, không nhìn thấy đáy mắt.

Phương pháp điều trị mắt đục thủy tinh thể

1. Điều trị bằng thuốc nhỏ mắt

Thuốc nhỏ chứa các chất chống oxy hóa hoặc dưỡng chất giúp làm chậm quá trình đục thủy tinh thể, chỉ có tác dụng ở giai đoạn rất sớm.
Thuốc không thể làm trong lại thủy tinh thể đã bị đục, nên đây chỉ là biện pháp hỗ trợ.

2. Phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo

Đây là giải pháp duy nhất và hiệu quả nhất hiện nay để điều trị bệnh đục thủy tinh thể ở người già cũng như người trung niên.

• Bước 1: Loại bỏ phần thủy tinh thể bị đục bằng công nghệ Phaco hoặc Femto Laser Phaco.

• Bước 2: Thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo trong suốt, có thể lựa chọn:

  • Đơn tiêu: nhìn rõ một khoảng cách.

  • Đa tiêu: nhìn rõ ở xa – gần – trung gian.

  • Toric: chỉnh loạn thị.

  • EDOF (Vivity, PanOptix): mở rộng dải tiêu cự, cho tầm nhìn tự nhiên hơn.

Phẫu thuật diễn ra nhanh (10–15 phút/mắt), không đau, hồi phục thị lực chỉ sau 24–48 giờ. Người bệnh có thể sinh hoạt bình thường ngay sau phẫu thuật.

Phòng ngừa đục thủy tinh thể

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và làm chậm tiến triển bằng các biện pháp:

• Đeo kính râm khi ra ngoài nắng để chống tia UV.

• Ăn uống đầy đủ vitamin A, C, E, lutein, omega-3 – giúp tăng cường sức khỏe võng mạc và thủy tinh thể.

• Khám mắt định kỳ 6–12 tháng/lần, đặc biệt với người trên 40 tuổi.

• Kiểm soát bệnh mạn tính như tiểu đường, huyết áp cao.

• Hạn chế sử dụng thuốc chứa corticoid khi không có chỉ định của bác sĩ.

Kết luận

Mắt đục thủy tinh thể là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng công nghệ hiện đại giúp phục hồi thị lực nhanh chóng, an toàn và lâu dài.

👉 Lời khuyên: Hãy khám mắt định kỳ và lựa chọn bệnh viện chuyên khoa uy tín để được tư vấn phương pháp phẫu thuật và thủy tinh thể nhân tạo phù hợp nhất với tình trạng mắt, giúp bạn lấy lại đôi mắt sáng trong và chất lượng cuộc sống tốt hơn.